Οι δραστηριότητες των κατοίκων της Πρέσπας, μέχρι πρόσφατα (το μέσο του προηγούμενου αιώνα), ακολουθούσαν ένα μοντέλο οικονομίας της αυτάρκειας όπου η γη, το δάσος, η γεωργία, η κτηνοτροφία και η αλιεία έδιναν στους ανθρώπους ότι χρειάζονταν για να ζήσουν.
Στη συνέχεια και κυρίως από τη δεκαετία του ’60 και μετά τα πράγματα άλλαξαν με την γενική αναδιαμόρφωση της Ελληνικής οικονομίας και την έλευση της τεχνολογίας. Καταλυτικό ρόλο στην μετάβαση σε ένα διαφορετικό μοντέλο οικονομίας στην Πρέσπα ήταν η κατασκευή του αρδευτικού δικτύου που ολοκληρώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’80.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 (Ελληνική Στατιστική Αρχή) ο μόνιμος πληθυσμός εντός της περιοχής ευθύνης του ΦΔ, η οποία ταυτίζεται με τα όρια του Δήμου Πρεσπών, ήταν 1.560 άτομα, εμφανίζοντας μια μείωση 16,8% από το 1991 έως το 2011.
Πρωτογενής τομέας
Ο πρωτογενής τομέας αφορά στην αγροτική και ζωική παραγωγή και την αλιεία. Στο παρόν, στην Ελληνική Πρέσπα, περίπου το 70% των επαγγελματικά ενεργών ατόμων απασχολείται στον πρωτογενή τομέα και ιδιαίτερα στη γεωργία. Η εικόνα που καταγράφεται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή είναι πτωτική (-5,62%) σε όλους τους επιμέρους κλάδους (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία).
Όσον αφορά στη γεωργική παραγωγή, η καλλιεργούμενη έκταση την περίοδο 2008 – 2016 είχε σημαντική πτώση τόσο συνολικά (-10.8% ετησίως) όσο και ανά είδος καλλιεργειών (αμπέλια, αροτραίες και κηπευτικά). Το 2016, περίπου το 83% των καλλιεργούμενων εκτάσεων καλύπτονται από τις αροτραίες καλλιέργειες με κυρίαρχη την καλλιέργεια των φασολιών.
Τα τελευταία χρόνια γίνονται κινήσεις προς την κατεύθυνση της ολοκληρωμένης γεωργίας και την εφαρμογή φιλικότερων προς το περιβάλλον μεθόδων καλλιέργειας, ενώ υπάρχει μικρή αλλά σημαντική παραγωγή βιολογικών φασολιών Πρέσπας. Τον Ιούλιο του 2019 υπογράφτηκε η πράξη ένταξης του αρδευτικού δικτύου Πρεσπών στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης και αφορά την αλλαγή του αρδευτικού δικτύου στον κάμπο των Πρεσπών με νέο, υπό πίεση, κατάλληλο για στάγδην άρδευση που αναμένεται να συνεισφέρει σημαντικά στην εξοικονόμηση του νερού άρδευσης.
Η αλιεία ενώ παλιότερα είχε ιδιαίτερη σημασία, σήμερα έχει εγκαταλειφθεί σε μεγάλο βαθμό ενώ χάνονται πια και οι τελευταίοι που εφάρμοζαν μοναδικές μεθόδους αλιείας όπως είναι τα πελαΐζια και τα πεζόβολα.
Σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ. το 2016, 67 αλιείς εκ των οποίων περίπου το 19%, δηλώνουν ερασιτέχνες οι οποίοι αλιεύουν για αυτοκατανάλωση. Σε σχέση με το 2008 ο συνολικός αριθμός των αλιέων το 2016 είχε αύξηση +6,3% ετησίως. Αντίθετα, η ποσότητα των αλιευμάτων όπως καταγράφεται από ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν από τους αλιείς, μειώθηκε κατά -7,8% ετησίως την περίοδο 2008-2016.
Τέλος η κτηνοτροφία αιγοπροβάτων ενώ στο παρελθόν αποτελούσε μία από τις κύριες ασχολίες των κατοίκων της Πρέσπας ακολούθησε και αυτή μία πτωτική πορεία αντίστροφη με την άνοδο της γεωργίας. Παρόλα αυτά στα βουνά της περιοχής έχει αυξηθεί ο συνολικός αριθμός αγελάδων κρεοπαραγωγής, ενώ επιβιώνει ακόμη η παλιά πρακτική της νομαδικής κτηνοτροφίας αφού από την άνοιξη μέχρι και το φθινόπωρο κάποιοι, λίγοι πλέον, κτηνοτρόφοι μετακινούν τα κοπάδια τους στα ορεινά λιβάδια
Μεταποίηση
Κάποιο μικρό ποσοστό των κατοίκων της περιοχής απασχολείται στον κλάδο της μεταποίησης ο οποίος εμφάνισε πτωτική πορεία την περίοδο 2008 – 2016. Με βάση το Μητρώο Επιχειρήσεων της ΕΛ.ΣΤΑΤ., την περίοδο 2008 – 2016, ο κύκλος εργασιών των μεταποιητικών μονάδων της περιοχής είχε πτώση της τάξης του -13,1% ετησίως. Μείωση καταγράφηκε και στην απασχόληση. Σύμφωνα με στοιχεία από το Μητρώο Επιχειρήσεων για την περίοδο 2008 – 2016, υποδεικνύουν πτώση της τάξης του -3,6% ετησίως (μη συμπεριλαμβανομένων των αυτοαπασχολούμενων στον κλάδο).
Ο τριτογενής τομέας περιορίζεται σε ορισμένες βασικές υπηρεσίες και εμπορικές δραστηριότητες εξυπηρέτησης των αναγκών των κατοίκων και τα τελευταία χρόνια εμφανίζει άνθηση ο τουριστικός κλάδος.
Οι δημόσιες υπηρεσίες που λειτουργούν στην περιοχή περιορίζονται κυρίως σε αγροτικά ιατρεία, υποδομές α΄ βάθμιας και β΄ βάθμιας εκπαίδευσης (μόνο 1 Γυμνάσιο και δύο τάξεις Λυκείου), 1 βιβλιοθήκη και 1 πολιτιστικό κέντρο. Ειδικότερα υπάρχουν:
4 Αγροτικά Ιατρεία στον Άγιο Αχίλλειο, στο Ανταρτικό, στον Λαιμό και στον Λευκώνα (πολυϊατρείο, στο οποίο όμως υπηρετεί μόνο ένας γιατρός)
1 Βιβλιοθήκη στον Λαιμό
1 Πολιτιστικό Κέντρο στον Άγιο Γερμανό
2 Αστυνομικοί Σταθμοί: 1 στον Άγιο Γερμανό και 1 στους Ψαράδες
1 Ταχυδρομικό Κατάστημα: στον Άγιο Γερμανό
3 Παιδικοί Σταθμοί – Νηπιαγωγεία.
1 Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών
1 μονάδα Βοήθεια στο Σπίτι
Πληροφορίες για τις δημόσιες υπηρεσίες προέρχονται από την ιστοσελίδα του Δήμου Πρεσπών:
http://www.prespes.gr/prespa/index.php/2015-05-10-16-03-45
